Phan Lương
1.
Internet và các trang mạng xã hội - Thành tựu vĩ đại, tác động đa chiều
Internet ra
đời là một thành tựu vĩ đại của nhân loại trong thế kỷ XX. Tiền thân của mạng
Internet ban đầu là mạng ARPANET
do Cơ quan Quản lý dự án Nghiên cứu phát triển ARPA thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ thực hiện lần đầu tiên vào tháng 7 năm 1969. Năm 1974, thuật ngữ
“Internet” chính thức xuất hiện, tuy nhiên, dấu mốc lịch sử quan trọng của nó
được xác lập vào giữa thập niên 80 của thế kỷ XX khi Tổ chức Khoa học Quốc gia Mỹ (NSF) thành
lập mạng liên kết các trung tâm máy tính lớn với nhau, gọi là mạng NSFNET (tiền
thân của mạng Internet ngày nay). Với nhiều tính năng, tiện ích vượt trội, khả
năng kết nối mở, Internet đã trở thành một mạng lớn nhất trên thế giới, “mạng
của các mạng” và được ứng dụng ở hầu hết các lĩnh vực trong đời sống xã hội, từ kinh tế, chính trị,
khoa học, giáo dục, y tế, văn hoá, xã hội
đến đối ngoại và an ninh, quốc phòng. Cũng
từ đó, các dịch vụ trên Internet không ngừng phát triển và tạo ra “kỷ nguyên
công nghệ truyền thông kỹ thuật số”, trong đó, đáng chú ý là sự phát triển của các
trang mạng xã hội như Facebook, Twitter, Yahoo, Yume, Zingme, You Tube, Blog…
Việt
|
Theo báo cáo của
Hiệp hội Internet Việt Nam (VIA), đến 12/2012, Việt Nam đứng thứ 18 trên tổng
số 20 quốc gia có số lượng người dùng Internet nhiều nhất thế giới, xếp thứ 8
tại khu vực châu Á và thứ 3 ở Đông Nam Á, với khoảng trên 31 triệu người,
chiếm 35,49% dân số (1).
|
Internet và
các trang mạng xã hội đã tạo ra cơ hội cho tất cả các đối tượng không phân biệt
tuổi tác, trình độ, giai cấp, dân tộc, khoảng cách địa lý, biên giới quốc gia…
có thể truy cập, tìm kiếm, khai thác, sử dụng thông tin phục vụ cho tất cả các
nhu cầu và mục đích của người sử dụng. Khác với báo chí, phát thanh, truyền hình,
thư tín truyền thống… Internet và các trang mạng xã hội có tính tương tác và
tính thời sự cao, người dùng ở mọi địa điểm, mọi thời điểm có thể chia sẻ, đăng
tải các thông tin, hình ảnh, trình bày suy nghĩ, tâm trạng của cá nhân, tìm
kiếm kết bạn, xây dựng các mối quan hệ cùng lúc với nhiều người mà không cần sử dụng các thông tin thật. Nói cách khác, thông
qua Internet và các trang mạng xã hội mọi người có thể thực hiện các nội dung,
các công việc với nhiều mục đích khác nhau trong đời sống thực nhưng được tiến
hành trên “không gian ảo”, “xã hội ảo”.
Những tiện
ích, tác dụng của Internet và các trang mạng xã hội mang lại cho cuộc sống, cho
xã hội rất rõ ràng và không phải bàn cãi. Tuy nhiên, bên cạnh những tác động
tích cực, những hệ lụy và tác động tiêu cực mà nó mang đến cũng không hề ít.
Hiện nay, chỉ cần một vài thao tác đơn giản trên công cụ tìm kiếm Google, chúng
ta có thể tìm thấy đủ mọi thứ “thượng vàng hạ cám”, đủ mọi vấn đề hỷ, nộ, ái, ố.
Không có gì lạ khi thời gian gần đây nhiều vụ việc, nhiều vấn đề tiêu cực có
nguyên nhân xuất phát từ việc sử dụng Internet và các trang mạng xã hội gây nên
như tiêu tốn quá nhiều thời gian, tiền bạc trong sử dụng Internet và các trang
mạng xã hội; đưa các tin tức, hình ảnh thiếu chính xác, tung tin đồn sai sự thật;
bôi nhọ danh dự, hạ thấp uy tín, nhân phẩm
và thương hiệu của các tổ chức và cá nhân; lừa đảo chiếm đoạt tài sản; tuyên
truyền chống phá Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị xã hội, xuyên tạc đời
tư cá nhân cán bộ lãnh đạo các cấp; kích động, lôi kéo, tập hợp lực lượng chống
phá cách mạng Việt Nam.
2.
Chủ động phòng chống “những làn gió độc”
Trước những
tác động, ảnh hưởng theo chiều hướng tiêu cực ngày càng tăng từ việc sử dụng
Internet và các trang mạng xã hội, nhất là đối với thanh, thiếu niên, đã và
đang đặt ra cho Đảng, Nhà nước và các cơ quan chức năng, các đoàn thể và toàn
xã hội những yêu cầu cấp bách cần giải quyết. Điều đáng mừng là ngày 15 tháng 7
năm 2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định số 72/2013/NĐ-CP về việc
“Quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng” có hiệu
lực thi hành từ ngày 01 tháng 9 năm 2013, nhằm đưa các hoạt động trên Internet
và các trang mạng xã hội đi vào nền nếp, có quy củ, thiết lập hành lang pháp lý
để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức, lợi ích quốc gia;
giữ gìn những giá trị văn hóa, chuẩn mực đạo đức của dân tộc; phòng ngừa, ngăn
chặn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định trong sử dụng Internet cũng
như các hành vi vi phạm pháp luật.
Trong thời
gian tới, để chủ động phòng chống “những làn gió độc” từ Internet và các trang
mạng xã hội và thực hiện có hiệu quả Nghị định 72/2003/NĐ-CP của Chính phủ, cấp
ủy, chính quyền, cơ quan chức năng các cấp phải tiếp tục xúc tiến đồng bộ nhiều
giải pháp, trong đó có một số giải pháp cơ bản sau đây:
1. Cần nâng cao hiệu quả công
tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức và các kỹ năng “tự bảo vệ” trong
khai thác, sử dụng Internet và các trang mạng xã hội cho cộng đồng, nhất là
thanh, thiếu niên
Các cơ quan
thông tin đại chúng, các bộ, ngành, địa phương và từng gia đình cần quan tâm
chú trọng hơn nữa tới việc tuyên truyền, giới thiệu, hướng dẫn sử dụng và quản
lý việc khai thác, sử dụng Internet của người dân, của thành viên trong các tổ
chức và trong mỗi gia đình, phù hợp với điều kiện thời gian, kinh tế và tính
chất, yêu cầu công việc. Bên cạnh việc động viên, khuyến khích việc sử dụng các
tiện ích trong môi trường mở từ Internet, phải đồng thời chỉ rõ những tác động
tiêu cực, những “cạm bẫy” mà bất kỳ ai cũng có thể bị mắc phải nếu thiếu hiểu
biết, thiếu bản lĩnh và có những hành vi cố tình vi phạm các quy định trong sử
dụng Internet.
Nhà trường,
gia đình và xã hội cần phải cùng nhau chia sẻ trách nhiệm với các cơ quan chức
năng trong công tác tuyên truyền, giáo dục cho các đối tượng nhất là thanh,
thiếu niên những kiến thức, kỹ năng cơ bản trước khi sử dụng Internet và các
trang mạng xã hội. Đặc biệt là kỹ năng “tự bảo vệ” cho người sử dụng, thường
xuyên khuyến cáo công dân không nên dành quá nhiều thời gian trong ngày cho
việc sử dụng Internet và các trang mạng xã hội vừa tiêu tốn thời gian, tiền
bạc, vừa ảnh hưởng tới sức khỏe của bản thân; không truy cập vào các trang mạng
có nội dung xấu độc; không đăng tải, phát tán tin tức, hình ảnh có nội dung
kích động bạo lực, khiêu dâm, các nội dung thuộc bí mật Nhà nước, bí mật quân
sự; tung tin đồn thất thiệt, bôi nhọ danh dự, hạ thấp uy tín của các tổ chức và
cá nhân; tuyên truyền, lôi kéo, kích động chống đối Đảng, Nhà nước và gây rối
trật tự công cộng…
2. Tiếp tục xây dựng,
hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, tạo hành lang pháp lý đủ mạnh để
quản lý Internet và các trang mạng xã hội
Các cơ quan
chức năng, nhất là Bộ Thông tin và Truyền thông cần phải tiếp tục nghiên cứu kỹ
tình hình thực tế; tham khảo, học tập kinh nghiệm các nước, xin ý kiến các
chuyên gia, các nhà lãnh đạo, quản lý, nhà khoa học và tham khảo ý kiến các
tầng lớp nhân dân để xây dựng và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, tiến
tới có một đạo luật độc lập về quản lý Internet và các trang mạng xã hội, tạo hành
lang pháp lý đầy đủ, chặt chẽ giúp cơ quan chức năng thuận lợi trong thực thi
nhiệm vụ. Trước mắt, cần tuyên truyền, giới thiệu và hướng dẫn việc triển khai
thực hiện Nghị định 72 của Chính phủ nghiêm túc, chặt chẽ. Phân định rõ quyền
hạn, trách nhiệm của các cơ quan, ban, ngành, các tổ chức chính trị xã hội và
từng địa phương, của mỗi cấp ủy, người đứng đầu tổ chức, cơ quan, đơn vị trong
việc quản lý, khai thác, sử dụng Internet và các trang mạng xã hội. Thường
xuyên tiến hành khảo sát, nghiên cứu thực tế để có căn cứ thuyết phục trong
việc tiếp tục ban hành các quy định, hướng dẫn, quy chế để việc quản lý
Internet và các trang mạng xã hội ngày càng chặt chẽ, hiệu quả hơn. Kiên quyết
phản bác, lên án những hành động công kích, vu cáo Việt Nam vi phạm nhân quyền,
vi phạm các điều ước quốc tế về quyền tự do, dân chủ, “tự do Internet” của các
phần tử cơ hội chính trị và các thế lực thù địch.
3. Tăng cường các biện pháp kỹ thuật trong
phòng ngừa, ngăn chặn những tác động tiêu cực từ Internet và các trang mạng xã
hội
Hiện nay,
không chỉ Việt Nam mà rất nhiều quốc gia trên thế giới có các quy định về quản
lý Internet và các trang mạng xã hội, tiêu biểu là Mỹ, Italia, Hàn Quốc, Trung
Quốc… Điều đó chứng tỏ, việc quản lý Internet và các trang mạng xã hội trong đó
có sử dụng các biện pháp kỹ thuật là một hoạt động hết sức bình thường và cần
thiết của Việt Nam nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia, lợi ích của các tổ chức và
công dân. Tùy theo điều kiện kinh tế, trình độ khoa học công nghệ, thể chế
chính trị, nền văn hóa mà mỗi nước có quy định riêng, biện pháp và hình thức
quản lý riêng. Việt Nam là một nước có số lượng người sử dụng Internet và các
trang mạng xã hội lớn; tuy nhiên có một bộ phận không nhỏ người dân sử dụng
Internet và các trang mạng xã hội với các mục đích không lành mạnh, thiếu thiết
thực; đặc biệt là hiện tượng thường xuyên truy cập vào các trang “web đen” có
nội dung xấu độc, bạo lực, đồi trụy, phản động hoặc không phù hợp với chuẩn mực
đạo đức và văn hóa dân tộc. Do đó, các cơ quan chức năng, các nhà cung cấp dịch
vụ cần sử dụng các biện pháp kỹ thuật, quản trị mạng, quản trị hệ thống, tạo ra
những “bức tường lửa” để ngăn chặn người sử
dụng truy cập vào các trang mạng xấu độc. Kiên quyết yêu cầu các nhà cung cấp
dịch vụ Internet trên thị trường Việt Nam
4. Xử lý nghiêm các hành
vi vi phạm quy định trong quản lý, sử dụng Internet và các trang mạng xã hội
Bên cạnh
việc thực hiện đồng bộ các giải pháp về tuyên truyền, giáo dục, các biện pháp
kỹ thuật về quản trị mạng, quản trị hệ thống, phải kết hợp với các biện pháp
hành chính, xem xét xử lý trách nhiệm hình sự đối với những hành vi vi phạm quy
định trong khai thác, sử dụng Internet và các trang mạng xã hội. Đây là giải
pháp mang tính bắt buộc và là “giải pháp cuối cùng” trong điều kiện các giải
pháp khác chưa đủ mạnh, chưa đủ sức răn đe đối với những đối tượng cố tình lợi
dụng Internet và các trang mạng xã hội để tiến hành các hoạt động phạm pháp,
không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc Việt Nam. Các cơ quan chức
năng cần chủ động trong quản lý, theo dõi, điều tra, xác minh chính xác tính
chất, mức độ vi phạm của từng tổ chức, cá nhân để có căn cứ thuyết phục trong xử
lý các trường hợp vi phạm theo đúng pháp luật Việt Nam và các đạo luật, hiệp
ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc đã tham gia ký kết. Không tạo ra kẽ
hở pháp lý để các đối tượng phản động lợi dụng vấn đề này công kích Việt Nam;
đặc biệt là xử lý các hành vi lợi dụng Internet và các trang mạng xã hội để
tuyên truyền, lôi kéo, tập hợp lực lượng chống đối Đảng, Nhà nước, gây rối trật
tự công cộng, mua bán, kinh doanh thương mại điện tử bất hợp pháp.
Khai thác,
sử dụng Internet và các trang mạng xã hội là một nhu cầu cần thiết và chính
đáng của mỗi công dân. Tuy nhiên, cũng giống như các lĩnh vực khác, để phát huy
những thành tựu và tiện ích, khắc phục những tác động tiêu cực từ Internet và
các trang mạng xã hội, Nhà nước phải có biện pháp quản lý hoạt động này, đây là
vấn đề hết sức bình thường, một quy luật trong quản lý xã hội, duy trì kỷ cương
phép nước. Song để quản lý Internet và các trang mạng xã hội thực sự có hiệu
quả, một mặt bảo đảm các quyền tự do Internet cho công dân, mặt khác phải giữ
vững ổn định chính trị xã hội, khắc phục những tác động tiêu cực từ Internet và
các trang mạng xã hội, đòi hỏi phải có sự chung tay vào cuộc của cả hệ thống
chính trị và toàn xã hội, nhất là vai trò của các cơ quan chức năng thuộc Bộ
Thông tin và Truyền thông; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ Công an; Bộ Quốc
phòng; các cơ quan truyền thông, báo chí, phát thanh, truyền hình, các nhà cung
cấp dịch vụ Internet và nhất là vai trò tự giác, “tự bảo vệ” của mỗi cá nhân./.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
(1) Nguyễn Hồng Quân, Từ
“Mùa xuân Ả-Rập” suy ngẫm về biện pháp quản lý các trang mạng xã hội, Tạp
chí Cộng sản số 850, tháng 8 năm 2013.
(2) Chính phủ, Nghị
định số 72/2013/NQ-CP, ngày 15 tháng 7 năm 2013 về “Quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng”.
(3) Khắc
Thi, Giới hạn nào cho truyền thông mạng,
Báo Sài Gòn giải phóng điện tử, ngày 21 tháng 7 năm 2013.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét