ĐỔI MỚI NỘI DUNG, HÌNH THỨC, PHƯƠNG PHÁP
TUYÊN TRUYỀN MIỆNG Ở ĐƠN VỊ CƠ SỞ TRONG QUÂN ĐỘI
-PVL-
Tuyên truyền là một trong những hình thức chủ yếu của công tác tư tưởng.
Hiểu theo nghĩa rộng, tuyên truyền là hoạt động truyền bá những kiến thức,
những giá trị tinh thần, tác động vào các đối tượng trong xã hội nhằm làm
chuyển biến và nâng cao nhận thức, hình thành niềm tin, bồi dưỡng và xây dựng
tình cảm, ý chí, cổ vũ và thôi thúc mọi người hành động một cách tự giác theo
những yêu cầu, nhiệm vụ tuyên truyền đặt ra. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định:
“Tuyên truyền là đem một việc gì nói cho dân hiểu, dân nhớ, dân theo, dân làm.
Nếu không đạt được mục đích đó, là tuyên truyền thất bại”
.
Công tác tuyên truyền là một hoạt động được tiến hành với nhiều hình thức
khác nhau như: tuyên truyền thông qua các phương tiện thông tin đại chúng (sách,
báo, tạp chí, phát thanh, truyền hình, Internet…); tuyên truyền thông qua các
hình thức sinh hoạt chính trị; tuyên truyền bằng các phương tiện trực quan
(panô, khẩu hiệu, truyền đơn, băng rôn, biểu ngữ, áp phích, tranh ảnh, triển
lãm); tuyên truyền thông qua các hoạt động văn hoá - nghệ thuật, các đội thông
tin lưu động, tham quan bảo tàng, thư viện, danh lam thắng cảnh, các di tích
lịch sử; thông qua các hoạt động giao tiếp xã hội, lễ hội quần chúng, các câu
lạc bộ và hình thức tuyên truyền miệng...
Trong Quân đội nhân dân Việt Nam: “Tuyên truyền miệng là một mặt hoạt
động của công tác tư tưởng - văn hoá trong quân đội, là hình thức đặc biệt của
công tác tuyên truyền, được tiến hành thông qua sự giao tiếp giữa người tuyên
truyền và đối tượng tuyên truyền chủ yếu bằng lời nói. Tuyên truyền miệng là vũ
khí sắc bén, là công cụ hàng đầu trong tuyên truyền quan điểm, đường lối, chủ
trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ của cách mạng, của
quân đội, của đơn vị…; góp phần giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong quân
đội, xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại,
hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao"
.
Với ưu thế sử dụng ngôn ngữ nói, có sự giao tiếp trực tiếp giữa người tuyên truyền
và đối tượng tuyên truyền, cùng với việc sử dụng các yếu tố phi ngôn ngữ (cử
chỉ, điệu bộ) của người nói; biểu hiện sắc thái, tình cảm và làm tăng tính
thuyết phục của nội dung thông tin. Đồng thời, tuyên truyền miệng còn có thể
định hướng dư luận xã hội vào những nội dung, những vấn đề phức tạp, nhạy cảm
tốt hơn các hình thức tuyên truyền khác, đảm bảo được bí mật và phạm vi giới
hạn của thông tin cho từng loại đối tượng theo quy định.
Trong thời gian vừa qua, công tác tuyên truyền miệng trong quân đội, đặc
biệt là ở đơn vị cơ sở được tiến hành khá bài bản, có nền nếp và thu được hiệu
quả tương đối tốt; đã góp phần quan trọng vào việc giáo dục, tuyên truyền nâng
cao nhận thức chính trị, kiến thức toàn diện, củng cố niềm tin và cổ vũ các thế
hệ cán bộ, chiến sĩ vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hy sinh để hoàn thành
nhiệm vụ; tham gia đấu tranh phòng, chống các biểu hiện nhận thức và hành động
lệch lạc, tư tưởng bảo thủ, lạc hậu, mê tín dị đoan, tệ nạn xã hội trong và
ngoài đơn vị; tham gia đấu tranh chống lại các luận điệu phản tuyên truyền,
chiến tranh tâm lý của các thế lực thù địch… góp phần xây dựng môi trường văn
hoá quân sự lành mạnh, xây dựng các đơn vị vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất
sắc nhiệm vụ được giao.
Tuy nhiên, thực tế tiến hành công tác tuyên truyền miệng ở đơn vị cơ sở cũng
bộc lộ những vấn đề tồn tại, yếu kém cần phải nhận thức và khắc phục kịp thời: một
số cấp uỷ, chính uỷ, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp
chưa thực sự quan tâm đúng mức tới công tác tuyên truyền miệng; nội dung, hình
thức và phương pháp tuyên truyền miệng chậm đổi mới; chất lượng của đội ngũ báo
cáo viên bán chuyên trách, báo cáo viên kiêm nhiệm ở đơn vị cơ sở còn hạn chế
nhất định; chế độ chính sách đối với đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên
cũng như điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện bảo đảm còn nhiều hạn chế, bất
cập;… Trong khi đó, trình độ nhận thức của các đối tượng ở đơn vị cơ sở đã được
nâng lên một bước, sự bùng nổ của công nghệ thông tin đã phá vỡ sự “độc quyền
thông tin” của đội ngũ báo cáo viên. Các thế lực thù địch tiếp tục thực hiện
chiến lược “Diễn biến hoà bình” trên mặt trận tư tưởng - lý luận, do vậy, cuộc
đấu tranh trên mặt trận này càng diễn ra phức tạp, quyết liệt hơn. Trách nhiệm của những người cộng sản lúc này là phải chủ
động tiến hành cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng, bảo vệ Cương lĩnh,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Quán triệt, thực hiện Chỉ thị Số 17-CT/TW ngày
15 tháng 10 năm 2007 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá X) “Về tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng,
hiệu quả công tác tuyên truyền miệng trong tình hình mới” và Thông báo Kết
luận Số 225-TB/TW ngày 03 tháng 3 năm 2009 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khoá
X) “Về cải tiến, nâng cao chất lượng,
hiệu quả hoạt động của các loại hình tuyên truyền”; phải tiến hành đổi mới
và tăng cường công tác tư tưởng, trong đó có công tác tuyên truyền miệng ở đơn
vị cở sở trong quân đội. Bởi vậy, vấn đề đổi mới nội dung, hình thức và
phương pháp tuyên truyền miệng là một yêu cầu quan trọng cần phải được tiến
hành thận trọng, quyết liệt và có hệ thống.
1. Đổi mới
nội dung tuyên truyền miệng
Muốn thu hút được đối tượng tuyên truyền, vấn đề căn bản nhất là báo cáo
viên, tuyên truyền viên phải có nội dung thông tin tốt. Do đó, đổi mới nội dung
tuyên truyền miệng cũng là vấn đề cốt lõi trong việc nâng cao chất lượng, hiệu
quả công tác tuyên truyền miệng. Đối với các đơn vị cơ sở trong quân đội (cấp
trung đoàn và tương đương) đội ngũ báo cáo viên đều là báo cáo viên bán chuyên
trách và báo cáo viên kiêm nhiệm chưa được đào tạo, bồi dưỡng bài bản về nghiệp
vụ công tác tuyên truyền miệng; tuổi đời và tuổi nghề còn ít; nội dung thông
tin chủ yếu do cấp trên cung cấp theo hệ thống ngành dọc; điều kiện thời gian
chuẩn bị một bài tuyên truyền miệng hạn chế, do đó ít có những thông tin mới,
thông tin phân tích có chiều sâu, sử dụng phương pháp tiếp cận mới cho đối
tượng người nghe. Do vậy, đổi mới nội dung tuyên truyền miệng ở đơn vị cơ sở
được xác định là vấn đề trọng tâm và có tính thực tế cao. Tuy nhiên đổi mới bắt
đầu từ đâu, đổi mới theo xu hướng nào thì không phải báo cáo viên nào cũng định
hình được. Xuất phát từ thực trạng chất lượng nội dung tuyên truyền miệng và
kinh nghiệm của một số báo cáo viên ở đơn vị cơ sở có thể rút ra mấy vấn đề
sau:
Một là,
đổi mới nội dung tuyên truyền miệng theo hướng toàn diện, phong phú, đa dạng,
kịp thời, có cơ cấu thông tin hợp lý
Để thu hút được đối tượng người nghe, trước hết nội dung thông tin phải thường
xuyên được đổi mới. Trong lượng thời gian có hạn, với đối tượng người nghe có
nhu cầu thông tin đa dạng, có trình độ nhận thức khác nhau thì một “thực đơn
thông tin” phong phú, với cơ cấu thông tin phù hợp sẽ dung hoà sở thích cho
nhiều đối tượng người nghe. Từ các nội dung thông tin do cấp trên cung cấp,
nhất là nội dung thông tin có định hướng từ hệ thống báo cáo viên. Cơ quan
chính trị (trực tiếp là cơ quan tuyên huấn) phải kịp thời định hướng nội dung
thông tin cho đội ngũ báo cáo viên thuộc quyền. Trên cơ sở tuân thủ nghiêm ngặt
các nội dung thông tin bắt buộc do cấp trên chỉ đạo, phải tiến hành thu thập,
lựa chọn và xử lý thông tin thêm từ các nguồn chính thống khác nhau, các thông
tin từ thực tế hoạt động của chính cơ quan, đơn vị mình, những vấn đề cán bộ, chiến
sĩ và nhân dân khu vực đóng quân đang quan tâm để bổ sung vào định hướng nội
dung tuyên truyền cho báo cáo viên của đơn vị. Từng báo cáo viên phải chủ động,
tích cực, sáng tạo, lựa chọn, phân tích có cơ sở khoa học một số thông tin quan
trọng, vấn đề nhạy cảm, phức tạp; mạnh dạn cắt bỏ những thông tin dàn trải,
khắc phục triệt để tình trạng trùng lặp thông tin hoặc lượng thông tin nghèo
nàn trong một bài nói.
Hai là,
tăng tính thời sự, tính tư tưởng, tính khoa học trong nội dung các chuyên đề
thời sự
Hiện nay, bài nói của đội ngũ báo cáo viên được tiến hành ở hai dạng cơ
bản là thông báo chính trị - thời sự dạng điểm tin (thông báo chính trị cho các
đối tượng) và nói chuyện thời sự chuyên đề (cho sĩ quan, QNCN, CNVQP, đảng viên,
báo cáo viên). Như vậy, có thể nhận thấy tính chất cập nhật thông tin từ đội
ngũ báo cáo viên không thể chạy theo kịp các phương tiện truyền thông đại chúng
như: phát thanh, truyền hình, Internet… bởi vì, chúng có ưu thế về công nghệ
mang đến những thông tin có tính thời sự rất cao, có thể tính bằng phút, cập
nhật bằng giờ. Do vậy, báo cáo viên cũng phải chú ý mang đến cho người nghe
thông tin có tính thời sự. Các thông tin này không chỉ là những thông tin vừa
xảy ra, nó còn bao gồm những thông tin đã xảy ra nhưng chưa được hoặc không
được phép công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng; những thông tin cũ
được phân tích, lý giải, xem xét đánh giá dưới góc độ tiếp cận mới. Đồng thời,
phải sắp xếp, trình bày, bố cục, lựa chọn phân tích và bình luận các thông tin
một cách khoa học, chặt chẽ, có trọng điểm, dựa trên những căn cứ sát đáng, có tính
thuyết phục cao. Tuân thủ các quy định về phạm vi, đối tượng và mức độ thông tin; bảo đảm giữ gìn bí mật của
Đảng, Nhà nước và bí mật quân sự. Đặt lên hàng đầu nguyên tắc tính Đảng, tính
tư tưởng trong cung cấp thông tin nhằm phục vụ đắc lực cho việc thực hiện nhiệm
vụ cách mạng, nhiệm vụ quân đội và đơn vị.
Ba là, coi
trọng nội dung thông tin những vấn đề về đường lối, chủ trương mới của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của quân đội, các điển hình tiên
tiến
Là một kênh chính thống, chủ đạo trong việc đáp ứng nhu cầu thông tin của
cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở. Công tác tuyên truyền miệng phải coi trọng
trước hết việc cung cấp nội dung thông tin về đường lối, quan điểm mới của
Đảng, Nhà nước, các quy định và chính sách mới có liên quan đến cán bộ, chiến
sĩ và hậu phương quân đội. Tuy nhiên, khác với báo chí, phát thanh, truyền
hình… là những kênh thông tin phục vụ rộng rãi tất cả công chúng. Công tác
tuyên truyền miệng trong quân đội có đối tượng tương đối đồng đều về nhận thức,
về nhu cầu thông tin… và nhất là đặc thù nghề nghiệp có liên quan trực tiếp tới
sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa. Để mọi
cán bộ, chiến sĩ luôn trung thành tuyệt đối, yên tâm công tác, tự tin, tự giác
trong thực hiện chức trách nhiệm vụ họ phải được tuyên truyền, giáo dục một
cách thường xuyên, có hệ thống, có mục đích rõ ràng. Do vậy, các chủ trương,
chính sách mới của Đảng, Nhà nước, quân đội trên các lĩnh vực chính trị, kinh
tế - xã hội, đối ngoại, quốc phòng - an ninh… luôn luôn phải được coi trọng
trong các nội dung của công tác tuyên truyền miệng. Song phải đặt lên hàng đầu
việc định hướng đúng đắn và kịp thời thông tin quan trọng; thông tin nội bộ; có
liên hệ sát với đời sống, sinh hoạt của cán bộ, chiến sĩ; nhiệm vụ của đơn vị
và địa bàn đóng quân; thông tin những gương điển hình tiên tiến trong đơn vị để
thực hiện triệt để phương châm: “lấy cái đẹp, dẹp cái xấu; lấy cái tích cực đẩy
lùi cái tiêu cực” ngay trong mỗi cơ quan, đơn vị (đặc biệt là các thông tin
liên quan đến tiêu chuẩn, chế độ, chính sách và các vấn đề dư luận đang quan
tâm). Đồng thời, tránh tình trạng sao chép thông tin trên báo chí, đài phát
thanh, truyền hình… một cách máy móc, chung chung, xa lạ với đời sống và nhu
cầu thông tin của bộ đội.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
